Dĩ vãng nhạt nhòa

Có những chuyện ở thế hệ 8x đời cuối của em không hiểu một thời đất nước khó khăn, một thời mà sau chiến tranh chấm dứt, sự khó khăn của thời hậu chiến còn sót lại và sự khó khăn mới kéo đến do những quyết sách sai lầm về kinh tế và chính trị của chính quyền đã đưa cả dân tộc đến gần nguy cơ.. Chết đói, nên thời đó cả nước khó khăn lắm, cái thời mà gạo sổ tem phiếu ấy, nếu em có tìm hiểu thì em tìm đọc những tin tức thời ấy, cái thời mà xã hội được quản lý bằng…

Nghị quyết, chỉ thị, chứ không phải bằng pháp luật, cái thời của những sự cuồng tín giáo điều, dàn hàng ngang mà tiến của gần hết xã hội, cái thời dùng quyết tâm duy ý chí thay thế hiện thực khách quan, cái thời của những người thiếu kiến thức và tài năng nhưng thừa.. Quyết tâm giành ghế lãnh đạo nên cuối cùng lôi đất nước vào tan hoang, tiêu điều, và từng người dân, từng gia đình đều khổ sở, lên bờ xuống ruộng vì những vị ấy.

Ba anh là 1 cựu sĩ quan chế độ cũ, ông có tài, anh phải công nhận ông có tài hơn anh và anh Tính nhiều, nhưng mà thời đó lý lịch là quan trọng, nên ba và me kế anh nuôi được 5 đứa con ăn học đã làm vất vả, ông làm đủ thứ nghề từ đạp xích lô đến đi kinh tế mới, rồi mở cửa hàng vật liệu xây dựng buôn bán, ông là ba thì không nói, nhưng mẹ kế, cũng là người tốt, con hai dòng ở chung, nếu nói bà thương anh như con ruột thì không thể, nhưng bà cũng là người có tâm và đối xử tốt với tụi anh, nên tuổi thơ của 5 anh em nhà anh cũng yên ả, dù rằng mỗi dòng con của 1 bên đều thiếu đi một góc của tình cha, hoặc sự quan tâm sâu sắc của mẹ, rồi miếng ăn manh áo của 2 bên dòng con, dưới sự quản lý của bà, cũng có cảnh miếng thịt lớn con cá nhỏ, nhưng chuyện đó cũng nhỏ, không ảnh hưởng. Nhưng dù thế nào, nhà anh nghèo thật, nhưng sống… Có văn hóa, giáo dục tử tế

Rồi đến năm anh 16 tuổi, bắt đầu vào lớp 10 thì việc kinh doanh mua bán của gia đình khó khăn, các anh chị lớn túa ra đường đi làm vì cũng đã đủ lông đủ cánh, riêng thằng anh con mẹ kế thì bên nội nó phụ lo cho nó học hành, còn anh thì thèm từ cái xe đạp đời mới đi học, cho đến cái cặp xách mang đi học cũng dùng lại cái cũ của anh Tính, em hiểu không, đi học mà cái gì cũng thua kém bạn bè, thua từ cái áo cái quần mặc, cho đến cái cặp xách, cảm giác của một thằng con trai 16 tuổi, bắt đầu lớn mà lại không hiểu đời, nên anh lúc đó buồn chán gia đình lắm, mà anh chị anh cũng thế, hầu như ai thoát ra khỏi gia đình là đi luôn, ít khi ngoảnh lại, rồi vì thiếu mẹ, nên cũng thiếu cả tiếng gọi các con quay về, nên anh và các anh chị anh tình cảm anh em lợt lạt từ đó

Con Liên nhìn qua, thấy khóe mắt gã ầng ậng nước, nó nắm bàn tay gã, nó hiểu chứ, nó và chị hai nó xa nhà, chỉ có mẹ nó là thường xuyện liên lạc dặn dò và kết nối chị em nó với gia đình, mà có như vậy mà nhiều lúc nó và chị hai nó còn lầm đường lạc lối, còn thấy cô đơn mỏi mệt, chị em dù có mẹ gắn kết mà nhiều lúc còn xa cách nhau, nên cuối cùng mới có vụ thằng Tuân đó.

Con Liên cảm thấy bàn tay gã nó cứng cáp và thô ráp, như chính những gì mà nó biết gã cảm thấy khi một mình đối diện với cuộc đời, trong hoàn cảnh sau lưng, bên cạnh, không có ai, không có chỗ nào để lui về, khi nó nghe gã vừa khịt mũi vừa kể tiếp

Năm anh học lớp 10, cái xe đạp mà ba cho cũ đến nỗi anh đi học với nó là anh mắc cỡ, thế là anh đi bộ, từ cái nhà cũng gần chợ Nancy ở quận 5 đi ra đến trường cấp 3 ở gần nhà thờ Huyện Sĩ ở quận 1, cứ sáng đi sớm, trưa đi bộ về, rồi nhiều lúc bạn bè con nhà giàu tụi nó thấy tội, tụi nó chạy xe máy ngang cho quá giang đến trường, suốt 3 năm như vậy.

Rồi hàng ngày tiền xài ba mẹ cho thiếu lắm, năm 1994 mà một ngày anh được 5000 để đi học, trong khi ly chè đã 2000 rồi. Và cũng từ cái đi bộ như thế, trưa về nhà, nghĩ đến những bữa cơm ăn với rau muống luộc chấm mắm tôm, mắm nêm, anh không muốn về, anh lang thang đi qua những chỗ mà mấy bà ve chai ngồi, rồi thấy mấy bả mua gom sách báo cũ, anh ghé lại lựa, mua lại theo cân ký, rồi anh về đọc, lọc lựa ra cuốn, sau đó anh trải manh áo mưa ra vỉa hè bán lại theo giá sách cũ, hoặc có khi anh mang tới những tiệm sách cũ bán lại, thế là kiếm tiền lụn vụn xài suốt 3 năm phổ thông, rồi không có tiền học luyện thi như người ta, nên anh ráng tự học rồi.. Cũng đậu đại học, và từ đó là bước hẳn chân còn lại ra khỏi gia đình, tự sinh tồn vật lộn với 2 bàn tay trắng, không có bất kỳ ai bên cạnh, gia đình cũng không ai quan tâm đến mình, vậy mà cũng lớn lên được, rồi lấy vợ sinh con, nhiều đêm anh buồn lắm, một năm anh chị em trong nhà gặp nhau được vài lần, rồi hết, sau đó ai sống ai chết cũng không ai quan tâm hay nghĩ đến ai cả. Thế nên em đừng lạ, chính cuộc sống đó, cuộc sống không còn đường lùi, chỉ có thể đi lên phía trước, và những cuốn sách mà buổi trưa anh nhịn đói đọc ngấu nghiến vì để dành tiền mua vô bán ra, làm anh như bây giờ, gọi là.. Kinh dị như chị hai em nói

Con Liên rồi nó ngồi dậy sát vào gã, nó nắm hai bàn tay gã vô hai bàn tay nó, lặng im nghe gã kể tiếp

Em tưởng tượng một hoàn cảnh mà cái tổ chim nó vỡ, những con chim anh chị đủ lông đủ cánh vì sinh trước, nên kịp bay vô đời, còn con chim cuối cùng bị lăn ra khỏi tổ trong khi chỉ vừa kịp tập dang đôi cánh chưa mọc đủ lông ống, nó sẽ thế nào, mà cái tổ vỡ rồi, nên không còn chỗ để bay về. Rồi có một thời anh buồn và chán ba anh, chán mẹ kế, chán anh chị dù không nói ra, nhưng sau này, khoảng từ năm anh 28 tuổi, anh quen và cưới chị Ngọc, anh có con, anh nhìn đời anh hiểu hơn, và anh không còn buồn chán ai nữa, vì khi anh có con, có vợ, có nội ngoại hai bên, anh hiểu tấm lòng ba của anh hơn, anh hiểu mẹ kế của anh vì sao hồi xưa lo cho con của bả hơn tụi anh, rồi anh có anh rễ, em vợ, anh hiểu luôn những cái khó, cái tế nhị của chị Lan và anh Tính, của cảnh anh em rể, anh em vợ nó có những hạn chế của nó, phải, lúc đó chị Lan và anh Tính đều lập gia đình sớm, và mãi sau này anh mới hiểu vì sao anh chị mình thế, vì ai cũng cần một gia đình, gia đình lớn không còn, nên anh chị ấy vội vã lập một gia đình nhỏ như một lối thoát tinh thần, bên cạnh tình yêu với anh rể và chị dâu anh, chính xác sâu xa là phải 2 lý do như vậy, khi anh hiểu ra hết các lẽ trong cuộc đời rồi, anh không còn buồn giận đau đớn nữa, mà anh sống lặng lẽ lại, và vì gia đình không còn, nên anh cũng thế, anh lấy Ngọc, anh thương cô ấy, anh thèm 1 mái ấm gia đình, nên coi gia đình vợ như gia đình mình, nhưng mà, họ không hiểu ra điều đó.

Con Liên nó lấy tay kéo góc cái mền lên chậm những dòng nước mắt đang tràn ra hai bên má gã, giờ thì nó hiểu vì sao gã như hôm nay, vì có những lúc không có gì để mất, không còn gì hết, nên tiềm năng trí óc trong gã được kích phát đến tột cùng để sinh tồn, để vật lộn, nên giờ anh hai.. Hờ của nó trở nên.. Kinh dị và ghê gớm và mưu mô như vậy.

Đợi con Liên chấm nước mắt cho mình sạch sẽ, và cơn xúc động qua đi, gã chầm chậm kể tiếp, em có biết vì sao trong một hoàn cảnh như thế, mà cuộc đời anh còn như vầy, không như nhiều người khác sa vào bi kịch không, người ta trở nên sụp đổ và quẩn quanh trong bi kịch, vì người ta không thấm được cái tri thức sống, cái tri thức mà một nền tảng gia đình có giáo dục từ nhỏ hun đúc, và chính nhờ anh đọc sách nhiều, nên nhiều lúc đứng giữa những sự chọn lựa nghiệt ngã quyết định cuộc đời, anh đều giữ được cái tâm của mình, có thể có sai, nhưng không bậy, có thể có lầm, nhưng không lạc. Cũng chính là nhờ ngọn lửa tri thức và nền tảng văn hóa của gia đình còn giữ được, nó như một ngọn nến nhỏ, cháy leo lét nhưng bền bỉ, thắp sáng con người anh những lúc anh thấy đen tối nhất. Và anh nhìn lên không bằng ai, nhưng nhìn xuống anh thấy mình cũng còn hơn nhiều người, đó là anh hơn họ ở kiến thức và trí tuệ, nên tất cả những cái đó, làm anh nhiều lúc đường đời mỏi mệt, bí bách, có sa… Nhưng sau cùng không ngã, vẫn gượng được, dù có lúc đứng không vững, phải bò, nhưng vẫn tiến về phía trước.

Hai đứa, một đứa ngồi, một đứa nằm, lặng lẽ nghe nhạc cho đến khi gã thiếp đi, con Liên nghe gã thở đều đều, nó kéo chăn đắp cho gã, giờ nó hiểu hết anh hai hờ của nó rồi, nó cảm nhận được, vì cái gì mà gã trở nên sắc bén như 1 thanh kiếm, và vì cái gì mà trong gã tồn tại một sự cô đơn yếu đuối, và vì cái gì mà gã bảo bọc mấy chị của nó, và bảo bọc nó, vì gã hiểu hết những người bôn ba xa xứ như các chị nó và nó, họ cũng thèm 1 gia đình như gã vậy

Nó ngồi nghe nhạc bên cạnh tiếng thở đều đều của gã, tý sau nó nhìn mông lung thì ánh mắt của nó vô tình nhìn thấy khúc cây nhú lên giữa hai chân gã nó đội cái mền vun vun lên, nó nhìn nhìn rồi mỉm cười, nó lấy tay xoa nhè nhẹ bên ngoài lớp vải mềm, chỗ cái đầu nhô nhô nhọn nhọn, như nó hay nựng mấy con chó con mèo con vậy, rồi nó giật mình khi nghe tiếng cửa hàng rào mở, nó làm bộ xách ly café xuống nhà, thấy chị Hương và chị Hai đang dắt vô nhà, nó cười cười, anh Hùng ngủ gì mà café uống cũng không dọp dẹp, nhạc thì mở ầm ầm, em lên gọi ăn cơm mà cũng không dậy.